"Το παιδί μου έχει λίγο κόκκινο μάτι και δακρύζει ...να ανησυχήσω?"
Δακρύρροια και Ερυθρότητα Οφθαλμού
Σίγουρα πρόκειται για τα πιο συνήθη και συχνά συμπτώματα, που αφορούν τα μάτια των παιδιών και όχι μόνο, πόσο επικίνδυνα όμως μπορεί να είναι?
Η ερυθρότητα του οφθαλμού ("κόκκινο μάτι"),που στην ιατρική ορολογία καλείται επιπεφυκίτιδα, είναι το οφθαλμολογικό σύμπτωμα, που μπορεί να προκληθεί από μια πληθώρα οφθαλμολογικών παθήσεων, κάποιες από τις οποίες είναι δυνατό να απειλήσουν ακόμη και την όραση του παιδιού. Επιπεφυκίτιδα ονομάζεται κάθε φλεγμονή του επιπεφυκότα, που οδηγεί σε διαστολή των αγγείων του και σε κόκκινα μάτια . Πιθανά αίτια μιας επιπεφυκίτιδας είναι ο ερεθισμός, το τραύμα, η λοίμωξη και η αλλεργία. Γενικά συμπτώματα της πάθησης αποτελούν: το τσούξιμο, η αίσθηση ξένου σώματος, η φαγούρα, η θολή όραση, η δακρύρροια, οι εκκρίσεις, η αίσθηση βάρους, ο πόνος και το κάψιμο. Ανάλογα με το αίτιο που τις προκαλεί, διακρίνονται σε Λοιμώδεις ( όπως οι μικροβιακές, ιογενείς, χλαμυδιακές ), σε μη Λοιμώδεις (όπως το οφθαλμικό ουλώδες πεμφιγοειδές , επιπεφυκίτιδες που οφείλονται σε ροδόχρου ακμή ) και σε αλλεργικές επιπεφυκίτιδες ( όπως η οξεία αλλεργική επιπεφυκίτιδα, η εποχιακή αλλεργική επιπεφυκίτιδα, η χρόνια αλλεργική επιπεφυκίτιδα και η ατοπική κερατοεπιπεφυκίτιδα ).
Για την κάθε κατηγορία επιπεφυκίτιδας υπάρχει η αντίστοιχη διαγνωστική και θεραπευτική προσέγγιση, που θα αποφασιστεί από τον ειδικό οφθαλμίατρο αφού το παιδί εξεταστεί προσεκτικά. Για παράδειγμα η αντιμετώπιση ήπιων ερεθιστικών επιπεφυκίτιδων βασίζεται κυρίως στη χορήγηση άφθονων σταγόνων τεχνητών δακρύων και στην απομάκρυνση του παράγοντα που προκάλεσε τον ερεθισμό. Οι μικροβιακές επιπεφυκίτιδες αντιμετωπίζονται με τη χρήση αντιβιοτικών κολλυρίων, σχολαστικό καθαρισμό των βλεφάρων και σε ορισμένες σοβαρότερες περιπτώσεις τοπικά στεροειδή. Τα τοπικά κορτικοστεροειδή βέβαια (ουσίες που υπάρχουν σε συνδυασμό με αντιβίωση σε αρκετά κολλύρια και που δίνονται δυστυχώς χωρίς ιατρική συνταγή ) , πρέπει να αποφεύγονται όταν υποπτευόμαστε λοίμωξη από μύκητα ή από τον ιό του έρπητα, καθώς υπάρχει ακόμη και κίνδυνος της διάτρησης του κερατοειδούς, μιας κατάστασης που μπορεί να οδηγήσει σε τύφλωση. Αν υπάρχει η υπόνοια ότι μπήκε κάποιο ξένο σώμα ή συνέβη κάποιος τραυματισμός στο μάτι του παιδιού, οι γονείς πρέπει να απευθύνονται στον ειδικό οφθαλμίατρο το συντομότερο δυνατό. Ο οφθαλμίατρος θα εξετάσει το παιδί στο ειδικό μικροσκόπιο, που λέγεται σχισμοειδής λυχνία, και θα χρησιμοποιήσει χαρτάκια με μια ειδική χρωστική, που λέγεται φλουοροσεΐνη, για να «βάψει» για 1-2 λεπτά τον κερατοειδή χιτώνα του ματιού, προκειμένου να ανευρεθούν αν υπάρχουν ελλειμματικές περιοχές. Αν υπάρχει ξένο σώμα, πρέπει να αφαιρεθεί και η μετέπειτα θεραπεία περιλαμβάνει ένα αντιβιοτικό κολλύριο και ένα κολλύριο τεχνητών δακρύων.
Ιδιαίτερη αναφορά αξίζει να γίνει στα παραπάνω συμπτώματα, όταν εμφανίζονται στις πρώτες μέρες της ζωής του παιδιού, στη νεογνική ηλικία . Ένα κόκκινο μάτι τις πρώτες μέρες της ζωής μπορεί να κρύβει μια γονοκοκκική επιπεφυκίτιδα ή μια χλαμυδιακή λοίμωξη. Αυτό που κάνει τη γονοκοκκική λοίμωξη άκρως επικίνδυνη είναι η ικανότητα του γονόκοκκου να διαπερνά τον άθικτο κερατοειδή προκαλώντας του έλκη. Η χλαμυδιακή επιπεφυκίτιδα ξεκινά συνήθως μια εβδομάδα μετά τη γέννηση με οίδημα βλεφάρων, ερυθρότητα και πυώδεις εκκρίσεις, αλλά σε πολύ μικρότερο βαθμό από τη γονοκοκκική. Επίσης δεν διεισδύει στο μάτι και δεν θίγει την όραση. Η αντιμετώπιση τους συνήθως απαιτεί την άμεση συστηματική χορήγηση φαρμάκων.
Η δακρύρροια σε ένα βρέφος μπορεί να υποδηλώνει επίσης μια πληθώρα παθολογικών καταστάσεων : όπως για παράδειγμα μια στένωση ή ατρησία του ρινοδακρυικού πόρου, μια συχνή κατάσταση στα βρέφη , που με απλές ενέργειες συνήθως αντιμετωπίζεται στη διάρκεια του πρώτου έτους της ζωής , έως ένα συγγενές γλαύκωμα , μια ιδιαίτερα σοβαρή πάθηση που απειλεί την όραση του παιδιού και χρήζει άμεσης παρέμβασης.
Αυτό που πρέπει λοιπόν να συνειδητοποιήσουμε όλοι είναι ότι κάθε νεογνό, βρέφος και παιδί με " κόκκινο μάτι" ή " μάτι που δακρύζει", αξίζει της μέγιστης προσοχής μας και ενός ενδελεχούς οφθαλμολογικού ελέγχου, προκειμένου να το προφυλάξουμε από πιθανά μελλοντικά σοβαρά προβλήματα.
Έφη Γ. Καρακώστα MD, DO, MSc
Χειρουργός Οφθαλμίατρος Παίδων - Ενηλίκων